เป็นปกติที่พ่อแม่จะรู้สึกสับสน ไม่รู้จะไปทิศใด จะเริ่มต้นอย่างไร ปัจจุบันมีหน่วยงานที่สามารถให้ความช่วยเหลือได้ทั้งภาครัฐและเอกชน  และมีแหล่งข้อมูลที่น่าสนใจเป็นจำนวนมาก ไม่ว่าจะเป็นหนังสือ, Internet ฯลฯ การหาข้อมูลจากแหล่งข้อมูลต่างๆ จะช่วยให้พ่อแม่เข้าใจลูกและเริ่มต้นได้ดียิ่งขึ้น อย่างไรก็ตาม  การรับข้อมูลมากจนเกินไป อาจทำให้รู้สึกสับสนและวิตกกังวลมากขึ้น พ่อแม่จึงควรหาข้อมูลอย่างมีสติ มุ่งหาวิธีช่วยเหลือลูก มากกว่า จะวิตกกังวล คิดวิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้วิจารณญาณและสัญชาตญาณของการเป็นพ่อแม่มากกว่าเลือกตามผู้อื่น ช่วยเหลือลูกบนพื้นฐานของความเป็นจริงมากกว่าจะเลือกตาม “ความต้องการ” ของพ่อแม่

หากพ่อแม่มีความสงสัยในความผิดปกติทางพัฒนาการของลูก เช่น ไม่พูดเมื่อถึงอายุที่ควรพูด มีพฤติกรรมบางอย่างที่ผิดปกติ ไม่ควรนิ่งนอนใจ ควรรีบไปปรึกษาแพทย์ ไม่ว่าจะเป็นแพทย์ทางด้านพัฒนาการ หรือ จิตเวชเด็ก การช่วยเหลืออย่างเหมาะสมและทำตั้งแต่อายุยังน้อยเป็นสิ่งที่สำคัญอย่างยิ่ง

โรคที่มักพบในเด็กที่มีพัฒนาการหลายด้านบกพร่อง ได้แก่

Pervasive Developmental Disorder (PDD)  โรค PDD คือกลุ่มโรคที่ทำให้เด็กมีความบกพร่องทางพัฒนาการร่วมกันหลายด้าน

Autistic Disorder  โรคออทิสติก เป็นโรคหนึ่งในกลุ่ม PDD เกิดจากความผิดปกติของสมอง โดยแสดงพัฒนาการที่บกพร่องออกมา 3 ด้านใหญ่ ๆ คือ

1. พัฒนาการทางสังคม เช่น

• ไม่มีความสนใจร่วมกับผู้อื่น (Joint Attention)
• ห่างเหิน ไม่ค่อยมีปฏิกิริยาต่อผู้คน
• ชอบอยู่คนเดียว ไม่ยอมเล่นกับเพื่อน
• สนใจสิ่งของมากกว่าคน

2. พัฒนาการทางการสื่อภาษา เช่น

• พูดช้า หรือ พูดไม่ได้เลย
• มีภาษาแปลกๆ ของตัวเอง
• ชี้หรือขอไม่เป็น แต่จะใช้วิธีดึงมือคนไปที่สิ่งนั้น
• ไม่สามารถสานการสนทนากับผู้อื่น เฃ่น พูดแต่สิ่งที่ตนเองสนใจ ไม่คงการสนทนาอยู่ในเรื่องที่อีกฝ่ายสนทนาด้วย

3. พัฒนาการทางอารมณ์และพฤติกรรม เช่น

• มีการแสดงอารมณ์ที่น้อยเกินไป เช่น สีหน้าเรียบเฉย
• บางครั้งมีการแสดงอารมณ์ที่รุนแรงเกินไป เช่น ร้องไห้รุนแรง ยาวนาน ผิดธรรมดา
• มีการเคลื่อนไหวของร่างกายที่ผิดปกติ เช่น มีพฤติกรรมการกระตุ้นตนเอง เล่นมือ เดินเขย่ง
• ระบบรับสัมผัสไวเกินไป หรือ น้อยเกินไป เช่น รับเสียงได้ดีเกินปกติ ไม่ชอบเสียงดัง ชอบเลี่ยงพื้นผิวบางอย่าง หรือ เข้าหาพื้นผิวบางอย่าง มากเกินไป
• ปรับตัวยาก
• ซนมาก สมาธิสั้น
• อาจสนใจสิ่งของแต่เป็นการเล่นอย่างไม่มีความหมาย เช่น สนใจล้อรถ เล่นหมุนล้อรถแทนที่จะเอาเล่นอย่างมีความหมาย

High Function Autism กลุ่มออทิสติกที่มีอาการค่อนข้างดี ไม่มีภาวะปัญญาอ่อน

Asperger’s syndrome เป็นความผิดปกติทางพัฒนาการแบบหนึ่งในกลุ่มของ Pervasive Developmental Disorder (PDD) และมีความบกพร่อง 3 ด้านใหญ่ๆ เช่นเดียวกับกลุ่ม Autistic แต่ มักมีทักษะทางภาษาดีกว่า มี IQ ดีกว่า บุคคลที่เป็นก็ตระหนักว่าตนเองมีปัญหา แต่มีปัญหาในการสร้างปฏิสัมพันธ์กับผู้อื่นหรือไม่สามารถจัดการกับสถานการณ์ทางสังคมได้ อาจดูเป็นคนแปลกๆ และมีพฤติกรรมแยกตัวชอบอยู่คนเดียว

Global Delay Development เด็กที่มีพัฒนาการโดยรวมช้าทุกด้าน รวมทั้งพัฒนาการกล้ามเนื้อมัดใหญ่และมัดเล็ก

Attention Deficits and Hyperactivity Disorder โรคสมาธิสั้น อาการที่สำคัญของเด็กกลุ่มสมาธิสั้นแบ่งออกได้เป็น 3 กลุ่มใหญ่ๆ คือ

1. อาการซนมากกว่าปกติ (Hyper Activity) ลักษณะความซนจะมากกว่าเด็กทั่วๆไป ไม่อยู่นิ่ง อยู่ไม่เป็นสุข
2. อาการสมาธิสั้น (Attention Deficit) เด็กขาดการจดจ่อและมีปัญหาการคงสมาธิในสิ่งที่กำลังกระทำ ทำงานไม่ค่อยเสร็จ หรือใช้เวลานาน เด็กจะมีความวอกแวกง่าย แม้แต่สิ่งเร้าเล็กๆน้อยก็สามารถทำให้เด็กเสียสมาธิได้ เช่น เสียงของตก คนเดินผ่าน เป็นความไวต่อสิ่งเร้าภายนอกโดยผ่านทาง ตา / หู หรืออาจเกิดจากสิ่งเร้าภายในตัวของเด็กเอง ในกรณีนี้จะแสดงออกในลักษณะอาการเหม่อลอย นั่งนิ่งๆ เป็นระยะเวลานานๆ เหม่อบ่อย
3. อาการหุนหันพลันแล่น ขาดความสามารถในการควบคุมตนเอง (Impulsive) เด็กมักจะแสดงออกในลักษณะที่รอคอยไม่เป็น รีบเร่ง เช่น ชอบพูดแทรก พูดโพล่งออกมาโดยไม่ทันฟังคำถาม หุนหันพลันแล่น อารมณ์ร้อน เล่นกับเพื่อนแรง เคลื่อนไหวอย่างไม่มีจังหวะจะโคน

**เด็กอาจมีลักษณะอาการครบทั้ง 3 กลุ่มได้ หรือ อาจมีลักษณะใดลักษณะหนึ่งที่เด่นหรืออาจมีลักษณะเด่นร่วมกันหลายอาการ   

Attention Deficits Disorder (ADD) โรคสมาธิสั้น มีปัญหาในการจดจ่อและไม่สามารถคงสมาธิในสิ่งที่กำลังทำ

Attention Deficits Hyperactivity Disorder (ADHD) โรคสมาธิสั้นที่มีอาการซน อยู่ไม่สุข ร่วมด้วย

ในสิบกว่าปีที่แล้วทั้งสองทฤษฏีนี้อาจแตกต่างกันอย่างมาก แต่ในปัจจุบันน่าจะเรียกได้ว่าทั้งสองแนวทางดูใกล้เคียงกันมากยิ่งขึ้น  เดิม ABA ผู้ฝึกจะเป็นผู้กำหนดกฏเกณฑ์เกือบทั้งหมดและอาจขาดการใส่ “ธรรมชาติ” เข้าไปในการฝึก แต่ ABA ในปัจจุบันเริ่มเป็นการฝึกอย่างเป็นธรรมชาติมากขึ้น มีทั้งการดึง ผ่อน ผู้ฝึกเป็นผู้นำและเด็กเป็นผู้นำ สลับกันไป จะเป็นความน่าเสียดายอย่างมากหากต้องเลือกไปในทิศใดทิศหนึ่ง น่าจะดีกว่าหากทำความรู้จักหลายๆ แนวทาง เรียนรู้ข้อดีข้อด้อยและนำเทคนิคของทฤษฏีที่เกิดขึ้นต่างๆ มาประยุกต์ใช้ร่วมกัน

โดยส่วนใหญ่น่าดีใจว่าน้องสามารถเข้าเรียนร่วมได้ และไปตามกลุ่มได้ แต่ต้องคอยให้ความช่วยเหลือในบางขั้นตอนของการเรียนร่วม คงไม่สามารถพูดได้ว่าการเข้าเรียนร่วมเป็นหนทางที่ราบเรียบ ปราศจากอุปสรรค แต่หากพ่อแม่มีกำลังใจที่ดี เข้าใจลูกในสิ่งที่ลูกเป็น ไม่ย่อท้อต่ออุปสรรค และคอยให้ความช่วยเหลือที่จำเป็น เด็กๆ จะสามารถไปได้ไกลอย่างคาดไม่ถึง

เด็กๆ ส่วนน้อยอาจเข้าเรียนร่วมไม่ได้ ในกลุ่มนี้ต้องช่วยเตรียมความพร้อมเพื่อส่งต่อการฝึกอาชีพ มีงานหลายประเภทที่บุคคลออทิสติกสามารถทำเพื่อประกอบอาชีพได้ เช่น งานคอมพิวเตอร์ งานในสำนักงาน ทำอาหาร งานที่ใช้ความสามารถด้านศิลปะ เป็นต้น งานที่น่าจะทำได้ดีคืองานที่มีแบบแผนชัดเจนและเป็นงานที่ทำซ้ำๆ

การช่วยให้ลูกมีเส้นทางชีวิตที่ทำให้รู้สึกว่าตนมีคุณค่าและมีความสุขในสังคมเป็นสิ่งที่สำคัญที่สุด พ่อแม่ต้องมีความเข้าใจและตระหนักว่าไม่จำเป็นที่เส้นทางชีวิตของเด็กๆ จะต้องมุ่งไปทางการเรียนร่วมอย่างเดียวเท่านั้น

ให้เวลากับลูกมากๆ  อย่าปล่อยให้ลูกอยู่กับตัวเองนานจนเกินไป เน้นปฏิสัมพันธ์แบบสองทาง (เช่น เล่นกับลูกเยอะๆ) พ่อแม่ต้องตระหนักในบทบาทของตนเองและมีส่วนร่วมในการดูแลรักษา เป็นพ่อแม่ที่ไม่ยอมแพ้ คิดเสมอว่าลูกต้องทำได้ หากลูกทำไม่ได้หรือติดขัดในขั้นตอนใดก็คิดหาทางแก้ปัญหา ต้องไม่มีคำว่า “ทำไม่ได้” แต่ ต้องคิดเสมอว่า “จะทำได้อย่างไร” ไม่ได้ด้วยวิธีนี้ก็หาวิธีอื่นๆ ช่วยลูกแก้ปัญหาต่อไป หากพ่อแม่เป็นพ่อแม่ที่ไม่ยอมแพ้ แน่นอนว่าน้องจะต้องมีพัฒนาการที่ดีขึ้นเรื่อยๆ และในที่สุดเขาจะเป็นสมาชิกที่มีความหมายของสังคม และสร้างความภาคภูมิใจให้แก่พ่อแม่

ผู้ปกครองหลายๆ ท่านมีความกังวลในการหาโรงเรียนให้น้องเข้าเรียนร่วม แต่อยากให้กำลังใจว่าการหาโรงเรียนให้น้องไม่ใช่เรื่องยาก หากน้องได้ผ่านกระบวนการกระตุ้นพัฒนาการและการบำบัดมาบ้างแล้ว รวมทั้งมีทีมบำบัดช่วยดูแลในกระบวนการเข้าเรียนร่วม จะทำให้คุณครูในชั้นเรียนทำงานง่ายขึ้น  สบายใจขึ้น และไม่รู้สึกว่าเด็กพิเศษเป็นภาระของห้องเรียน ต้องเห็นใจคุณครูในชั้นเรียนเนื่องจากต้องรับผิดชอบเด็กจำนวน 20-30 คน ขึ้นไป อาจไม่สามารถช่วยเหลือน้องเป็นพิเศษหากน้องยังไม่ผ่านกระบวนการกระตุ้นพัฒนาการมาเลย ปัจจุบันพบว่าโรงเรียนให้ความสนใจในการรับเด็กพิเศษเพิ่มมากขึ้น

ในประสบการณ์ทำงานของ “บ้านอุ่นรัก” น่าดีใจที่ปัจจุบันเรามีโรงเรียนซึ่งทำงานร่วมกันแล้วเป็นจำนวนมากกว่า 50 โรง ซึ่งในระหว่างทางการทำงานเกี่ยวกับการเรียนร่วมได้พบกัลยามิตรจำนวนมากมาย ได้พบคุณครูที่มีใจเมตตากับเด็กๆ  ความเมตตาดังนี้เองที่เป็นกำลังใจอย่างมากให้แก่พ่อแม่ และคุณครูของ ”บ้านอุ่นรัก” เองในการส่งเด็กๆ ให้ถึงฝั่ง

จากประสบการณ์ของ “บ้านอุ่นรัก” น้องๆ โดยส่วนใหญ่สามารถเข้าเรียนร่วมในโรงเรียนทั่วๆ ไปได้ โดยไม่ต้องเน้นว่าเป็นโรงเรียนพิเศษ เด็กๆ สามารถเรียนร่วมไปกับเพื่อนๆ โดยเราคอยช่วยเหลือในบางช่วง เช่น ช่วงการเริ่มไปโรงเรียน (อนุบาล 1) หรือช่วงรอยต่อ เช่น เมื่อขึ้นชั้นประถมศึกษา 1 ชั้นประถมศึกษา 3