8 แนวทางการเลี้ยงดูลูกออทิสติก ลูกสมาธิสั้น ในวัยประถมถึงวัยรุ่น (ตอนที่ 3 | แนวทางที่ 5 ถึง 8)
- สอนลูกดูแลด้านร่างกายที่เริ่มเปลี่ยนแปลง
- ควรดูแลเรื่องคุณภาพและปริมาณอาหารที่ลูกทานมาเป็นลำดับตั้งแต่ยังเล็ก
- ควบคุมน้ำหนักไม่ให้มากหรือน้อยเกินไป
- แทรกการออกกำลังกายที่มีรูปแบบชัดเจนและทำจนเป็นกิจวัตร โดยออกกำลังกายอย่างน้อยสัปดาห์ละ 3 ครั้ง ๆ ละ 30 นาที เช่น เดินระยะไกลพอควร ว่ายน้ำ ขี่จักรยาน ทำท่าออกกำลังกาย กิจกรรมฟิตเนส (Fitness) ตามวัย ทั้งนี้ ควรเลือกกิจกรรมการออกกำลังกายที่ทำได้ต่อเนื่องจนโต ทั้งนี้เพื่อช่วยลดพลังงาน ตลอดจนช่วยผ่อนคลายด้านอารมณ์ได้อีกทางหนึ่ง
- พาลูกไปพบแพทย์ประจำตัวทางกายและแพทย์ผู้ดูแลพัฒนาการของลูกอย่างน้อยปีละครั้ง เพื่อรับคำปรึกษาและวางแผนรับมือล่วงหน้ากับภาวะทางร่างกายที่กำลังจะเปลี่ยนแปลง โดยเฉพาะลูกที่อยู่ในช่วงรอยต่อสู่วัยรุ่น
- สอนพฤติกรรมทางเพศ
- เมื่อลูกย่างเข้าวัยรุ่น พ่อแม่ผู้ปกครองควรพูดคุยกับพี่น้องหรือญาติที่เป็นเพศเดียวกับลูกให้ร่วมสังเกตพฤติกรรมทางเพศที่เปลี่ยนแปลงไป และเข้าแทรกตามความเหมาะสมและจำเป็นเพื่อนำทางพฤติกรรมของลูก
- พ่อแม่ผู้ปกครองควรเริ่มสอนให้ลูกที่เป็นเพศเดียวกันกับลูกเรียนรู้วิธีจัดการกับพฤติกรรมทางเพศของตนเองอย่างเหมาะสม เช่น แม่ พี่สาว น้องสาว หรือญาติผู้หญิง ช่วยสอนให้ลูกผู้หญิงให้รู้วิธีดูแลตนเองในช่วงเวลาที่มีประจำเดือน เป็นต้น
- พิจารณาภาวะเสี่ยงในชีวิตประจำวันและจัดสภาพแวดล้อม สถานที่ บุคคลที่ใกล้ชิดลูก โดยคำนึงถึงความปลอดภัยทางเพศ เพื่อลดโอกาสเสี่ยงของลูก
- ลดการประชิดตัวและสอนลูกให้เลี่ยงการเข้าประชิดตัวกับบุคคลอื่นที่ไม่ใช่พ่อแม่ผู้ปกครอง
- ดูแลการแต่งกายของลูกให้รัดกุม ไม่เกิดภาพที่จะยั่วยุทางเพศ
- ส่งเสริมพฤติกรรมการรักษาสุขภาพทางเพศ ดูแลรักษาทำความสะอาดอวัยวะเพศของตนเอง
- ชี้แนะการจัดการตนเองเมื่อมีความต้องการทางเพศโดยพ่อ พี่ชาย หรือญาติผู้ชาย ควรมีบทบาทในการลอบสังเกตและสอนตามธรรมชาติ โดยระบุกฎชัดเจนว่าต้องกระทำอย่างเหมะสม ทั้งลักษณะการกระทำ สถานที่ และความถี่ในระดับที่ไม่หมกมุ่น เป็นต้น
- ซ้อมการแสดงปฏิกิริยาตอบสนองของลูกเมื่อมีการพยายามละเมิดทางเพศ ทั้งนี้อาจใช้ภาพการป้องกันการละเมิดทางเพศมาให้ลูกดูและเล่าตามภาพ และพ่อแม่ผู้ปกครองทดลองสร้างบทบาทสมมุติให้ลูกมีประสบการณ์ว่าจะหาทางออกอย่างไร โดยมีพ่อแม่ผู้ปกครองดูแลใกล้ชิด เช่น กรณีที่มีคนที่ไม่สนิทเข้าประชิดตัว มีคนพยายามถอดเสื้อผ้า บอกบทการกระทำและบทพูดที่ชัดเจน ให้ลูกปฏิเสธ ฝึกขอความช่วยเหลือ หรือฝึกถอยหนี เช่น ถอย 3 ก้าว หันหลังเดิน วิ่งหนี ยกมือขึ้นแล้วตะโกนขอความช่วยเหลือ หรือแม้แต่บทพูดเพื่อขอความช่วยเหลือ
- สอนการป้องกันพฤติกรรมเสี่ยงทางเพศเลี่ยงประสบการณ์ตรง เช่น ป้องกันโอกาสที่ลูกจะเสพสื่อลามก ลดโอกาสการอยู่ตามลำพังกับเพศตรงข้ามหรือกับคนแปลกหน้า เลี่ยงการเข้าไปประชิดตัวหรือคลอเคลียบุคคลอื่น
- สอนวิธีรับมือกับความเปลี่ยนแปลงด้านอารมณ์
ในช่วงวัยรุ่น อารมณ์ของลูกจะมีการเปลี่ยนแปลงอย่างชัดเจน เช่น หงุดหงิดง่ายขึ้นหรือหงุดหงิดรุนแรงขึ้น โดยเฉพาะจะเห็นชัดเจนเมื่อถึงจุดเปลี่ยนด้านฮอร์โมน เช่น ลูกสาวเริ่มมีประจำเดือน ลูกชายเริ่มรับรู้ความรู้สึกทางเพศ ดังนั้น
- พ่อแม่ผู้ปกครองจำเป็นต้องเรียนรู้วิธีปรับพฤติกรรม เพื่อฝึกให้ลูกรู้วิธีควบคุมอารมณ์ของตนเองตั้งแต่ยังเล็ก
- สอดแทรกกติกาหรือท่าทีที่ชัดเจนให้ลูกเรียนรู้ว่าพฤติกรรมแบบใดทำได้ หรือพฤติกรรมแบบใดที่พ่อแม่จะไม่ยอมปล่อยผ่าน
- มีการวางเงื่อนไขในระดับที่พอเหมาะ เพื่อให้ลูกเชื่อฟัง และพ่อแม่สามารถมีส่วนช่วยนำทาง หรือหยุดพฤติกรรมลูกได้ในยามคับขัน
- เพิ่มการออกกำลังกายและหากิจกรรมเสริมมาแทรกทำบ่อย ๆ ระหว่างวัน ตลอดจนหางานอดิเรกที่มีรูปแบบเหมาะสมมาแทรก เพื่อลูกได้ใช้เวลาทำกิจกรรมตามความชอบและสนใจ ซึ่งจะช่วยลดการหมกมุ่นกับอารมณ์และร่างกายของตนเองได้อีกทางหนึ่ง
- สอนลูกทำงานอดิเรกที่มีรูปแบบเหมาะสม เพื่อลูกได้ใช้เวลาทำกิจกรรมที่ชอบ ตลอดจนหาทางต่อยอดสู่อาชีพ
- งานอดิเรกจะช่วยลดการหมกมุ่นกับอารมณ์และร่างกายของตนเอง
- เฝ้ามองการใช้เวลาว่างของลูกว่าลูกมักจะชอบทำอะไร หากสิ่งนั้นเป็นการหมกมุ่นแบบไร้รูปแบบ เช่น เล่นซ้ำ ๆ แบบเดิม ควรเข้าแทรกในบางเวลาเพื่อค่อย ๆ นำทางให้ลูกใช้เวลากับสิ่งที่ชอบอย่างมีความหมาย โดยพ่อแม่ช่วยต่อยอดให้เป็นกิจกรรมที่สร้างสรรค์ที่สามารถใช้เป็นงานอดิเรก หรืออาชีพง่าย ๆ ในอนาคต
- พูดคุยทำข้อตกลงกันเรื่องการใช้เวลาทำกิจกรรมต่าง ๆ อย่างเหมาะสม โดยเฉพาะก่อนลูกจะเริ่มทำกิจกรรมที่ลูกชอบมาก ควรจะตกลงกันว่าจะใช้เวลานานเท่าไร กิจกรรมเริ่มต้นเวลาใด และจะสิ้นสุดกิจกรรมตอนไหน ทั้งนี้สามารถใช้อุปกรณ์จับเวลาเข้าช่วย เช่น เสียงนาฬิกาปลุก เข็มของนาฬิกา หรือสัญญาณบางอย่างเป็นตัวกำหนดตามเวลาที่เหมาะสม เมื่อทำบ่อย ๆ ลูกจะเริ่มเข้าใจ และทำตามข้อตกลงได้ง่ายขึ้นตามลำดับ
